Eet Volgens de Schijf van Vijf Door de Jaren heen
Deze keer ga ik het artikel van het Voedingscentrum De geschiedenis van de Schijf van Vijf met jullie doorlezen. Vorige maand heb ik al een deel met jullie doorgelezen, deze kun je hier vinden.
Net als de voorgaande artikelen zal ik ook weer zeggen wat er allemaal niet klopt. De groene stukken zijn de teksten die ik letterlijk uit het artikel van het Voedingscentrum heb genomen. Ook heb ik d.m.v. printscreens een PDF van het artikel gemaakt. Voor het geval het artikel over de jaren heen verandert…
Het Artikel
1953: de eerste Schijf van Vijf
Niet lang na de oorlog was de keuze aan verschillende producten nog erg beperkt. Dat zie je terug op deze Schijf van Vijf. Levertraan werd in die tijd aangeraden voor de jeugd en aanstaande moeders. Aardappelen stonden nog in het vak met groente en fruit.
In de eerste versie van de Schijf van Vijf uit 1953 lezen we ‘iedere dag vlees of vis of ei of peulvruchten’. Mensen kregen het advies hiermee te variëren. Niet alleen voor de gezondheid, maar ook omdat vlees dan nog duur is. Vlees is een luxeproduct. Iets voor speciale gelegenheden.
Er werd al bij de eerste Schijf van Vijf gedaan alsof peulvruchten gelijk staan aan vlees, vis en ei. Dit is niet zo. Peulvruchten zijn de zaden van de plant. En de plant wil niet dat deze opgegeten worden. Daarom zit deze vol antinutriënten, zodat je er niets uit kunt halen in de hoop van de plant dat je deze ook niet meer zult eten. Bij peulvruchten zijn het de saponinen en lectinen die toxisch zijn. Vlees, vis en ei daarentegen hebben geen antinutriënten, hiervan zul je daarom voedingsstoffen die erin zitten kunnen opnemen. Wil je meer lezen over de schijf vlees, vis, ei, peulvruchten lees dan het artikel wat ik er over geschreven heb hier. Overigens hebben ze nu ook zuivel en noten aan dit vak toegevoegd.
Ook tegenwoordig raden we nog altijd aan hiermee te variëren. Maar nu eten we juist veel vlees en adviseren we om minder vlees te eten. Naast gezondheid ook zeker vanwege duurzaamheid.
De meeste mensen volgen jullie advies en eten zodoende al decennia te weinig vlees. Peulvruchten zijn niet goed voor je gezondheid en ook niet duurzaam. En ik vraag me af wat duurzaamheid te maken heeft met voeding. De vraag moet zijn welk dieet het gezondst en voedzaamst is voor ons mensen. Alle andere argumenten laten zien dat je te maken hebt met ideologie.
Jaren 70: een mooi plaatje
De Schijf van Vijf in de jaren 70
Die eerste Schijf van Vijf heeft het heel lang volgehouden. Al kwam er in 1961 wel het zinnetje: ‘Wees matig met suiker en vet’ bij. Want na de tijd van schaarste werd al steeds meer de overvloed van ongezond eten een probleem.
Dierlijk vet is geen probleem. Zeggen dat je hiermee moet matigen is dus een zeer slecht advies. We zouden met zijn allen juist meer dierlijk vet moeten eten. Zadenoliën, die door het Voedingscentrum wel aanbevolen worden, zouden we moeten mijden als de pest. Suiker in alle vormen zouden ook zoveel mogelijk vermeden moeten worden. Inclusief de genetische gemodificeerde fruit en granen die door ons lichaam worden omgezet in glucose. Door dit soort adviezen van zelfbenoemde autoriteiten, zijn wij juist zo ongezond geworden.
Pas in de jaren 70 kreeg de Schijf van Vijf een nieuw jasje. Hélemaal van die tijd. Inhoudelijk veranderde er niets. Maar er begonnen al wel wat dingen te broeien. Zo was sinds de oorlog de vleesconsumptie toegenomen. In deze jaren ontstond het bewustzijn dat dit kon leiden tot problemen in de toekomst.
Het enige probleem dat er met veel vleesconsumptie kan ontstaan zijn gezonde mensen en dat is dan weer zeer nadelig voor de farmaceuten en de ziekenhuizen industrie. Dat is het probleem wat ze waarschijnlijk in de toekomst voorzagen. Het enige probleem dat ik zie is dat mensen sinds de aanbevelingen van het voedingscentrum meer granen, suikers en toxische zadenoliën zijn gaan eten, en steeds ongezonder zijn geworden. Vlees is vervolgens de zondebok geworden.
Uit 1971 stamt ook de eerste waarschuwing dat het voedingspatroon van de ‘zittende mens’ toch echt zal moeten versoberen. Producten als halfvolle melk en halvarine zien voor het eerst het licht in de jaren 70. In 1972 dient de eerste echte dieethype zich aan: het Atkins-dieet.
Net als margarine is ook halvarine zeer slecht voor je gezondheid en halfvolle melk is je reinste onzin. Het probleem met melk is dat het te mager en gepasteuriseerd is. Al geloof ik niet dat we melk perse nodig hebben in ons dieet. Wanneer je ertegen kan, kan het een lekkere aanvulling zijn. Rauwe melk welteverstaan!
De dieethype is dat wat het voedingscentrum aanbeveelt, namelijk de Schijf van Vijf. Het Atkins dieet is een dieet wat hier lijnrecht tegenover staat en het eten van dierlijke producten aanbeveelt. Uiteraard is het Ondervoedingscentrum het hier niet mee eens. Ze grijpen ook altijd naar hetzelfde woordje wanneer ze iets in diskrediet willen brengen, namelijk hype. Dit doen ze ook met het carnivoordieet, dit doen ze aangezien ze geen goede argumenten hebben. Omdat veel mensen hen toch klakkeloos geloven, hoef je ook geen (waarheidsgetrouwe) argumenten te geven.
1981: de Maaltijdschijf
De Maaltijdschijf uit 1981
In 1981 werd de Schijf van Vijf vervangen door de Maaltijdschijf. De Schijf van Vijf ging over het dagpatroon, de Maaltijdschijf over -jawel- de maaltijd. Dit zou het toepassen makkelijker moeten maken.
In plaats van 5 vakken bestond de Maaltijdschijf uit 4 vakken. Melk verloor zijn eigen vak en verhuisde naar het vlees- en visvak. De vakken waren ook niet meer allemaal even groot. De vakken voor granen en peulvruchten, en voor groente en fruit waren groter dan de rest. De boodschap bij die 2 vakken was dan ook: ‘eet veel plantaardige producten’.
En we zien hoe dat advies heeft uitgepakt voor ons allen. We schrappen steeds verder het meest voedzame wat je in je dieet kunt hebben en vervangen dit voor plantaardige producten vol met antinutriënten en suikers. Gebakken in toxische plantaardige oliën. Geen wonder dat er zoveel mensen ziek en dik zijn, en ondervoed raken.
Het vak met dierlijke producten en het vetvak waren kleiner. Dat laatste vak was ook behoorlijk leeg. De boodschap in tekst erbij luidde: ‘wees matig met vet’. Daarbij werd vooral dierlijk vet bedoeld.
Dit is een criminele aanbeveling, vooral omdat het al lang en breed bekend is dat de hypothese dat verzadigd vet schadelijk voor ons zou zijn nooit bewezen is. Sterker nog, de hypothese is al lang en breed ontkracht. En toch blijven ze doen alsof dierlijk vet slecht voor ons is, waarom zou dat toch zijn?
De grootste ingeving voor deze nieuwe adviezen? Voedingswetenschappers waren bezorgd. Want het werd nu echt duidelijk dat ongezonde voeding kan leiden tot hart- en vaatziekten, kanker en diabetes type 2.
Dat is niet duidelijk, er is namelijk geen wetenschap wat ons kan informeren over voeding. Waarom ik dit zo stellig zeg, kun je lezen in dit blog. Wat is die ongezonde voeding volgens het Voedingscentrum? Ik durf er alles op in te zetten dat ik en het Voedingscentrum hier een enorm meningsverschil over hebben. Als we overigens kijken naar de hart- en vaatziekten, kanker en diabetes type 2 zie je dat dit sinds de jaren 80 alleen maar toegenomen is, terwijl we minder vlees zijn gaan eten. Maar wel meer (vaak hevig bewerkte) plantaardige producten, granen, groente, fruit en zadenoliën zijn gaan consumeren. De conclusie van het Voedingscentrum anno 2023: vlees is de boosdoener…
1991: de Voedingswijzer
Voedingswijzer uit 1991
Begin jaren 90 kwam er een ommezwaai in de voedingsvoorlichting. Het idee van goede en foute voeding werd losgelaten. Het ging voortaan om het hele eetpatroon. En iedereen maakt daarin eigen keuzes.
Daar hoorde natuurlijk ook een nieuw voorlichtingsmodel bij: de Voedingswijzer. Producten werden expres zo abstract mogelijk afgebeeld, om te zeggen ‘het is maar een suggestie’. Met blauwe golven in het midden kwam voor het eerst water in beeld.
Hoewel persoonlijke vrijheid voorop stond, waren er ook 10 spelregels van kracht. Gevarieerd eten, matig met vet en zuinig met zout stonden daar natuurlijk bij. Nieuw was aandacht voor vezels, hoeveelheid eetmomenten, hoeveelheid drinken, gewicht, voedselveiligheid en het lezen van het etiket.
Anders spreek je jezelf lekker tegen. Hoe is het een suggestie, maar zijn er wel 10 spelregels van kracht? Waarom zouden we gevarieerd moeten eten, matig met vet en zout moeten zijn? Er is nooit aangetoond dat een gevarieerd dieet goed voor ons is en dat verzadigd vet en zout slecht voor ons zijn. Waar is trouwens de waarschuwing voor het consumeren van suiker?
Vezels zijn niet noodzakelijk in ons dieet en hebben ons aardig wat schade toegebracht. Als ik zo het rijtje lees, dan zie ik vooral een instituut wat zich op aan het stellen is als ouders en ons in de rol van kinderen plaatst. “Denk maar vooral zelf niet na en doe alles op wat wij je zeggen. Je bent vrij te eten zoals je wilt, maar dan wel binnen onze gestelde kaders.”
Ook leuk om te noemen is dat in 1991 de EetMeter gelanceerd werd. Je kreeg een floppydisk waarmee je thuis op je PC een eetdagboek kon bijhouden en kon zien hoe je je eetpatroon kon verbeteren. Hoe hip voor die tijd! Het paste helemaal in het streven om informatie meer op maat aan te bieden. Tegenwoordig gaat het natuurlijk allemaal via een app of online.
In 1991 kon je voor het eerst op je PC een eetdagboek bijhouden
In 2004 kwam er weer een Schijf van Vijf
In 2000 gingen het Voorlichtingsbureau voor de Voeding en 3 andere voedingsorganisaties samen in het Voedingscentrum. In dat prille begin kende nog vrijwel niemand het Voedingscentrum, maar opvallend genoeg kende nog bijna iedereen de Schijf van Vijf. Terwijl dat model ondertussen al bijna 20 jaar niet meer werd gebruikt!
Voor effectieve voorlichting is herkenning een belangrijke voorwaarde. Dus het pad lag wijd open voor een vernieuwde Schijf van Vijf. Inhoudelijk veranderde er niet eens zoveel. Wetenschappelijk gezien was daar geen reden toe. De 10 spelregels worden er 5. En wat ook nieuw was: sinds 1997 was er een website. Daar kon het Voedingscentrum mooi alle informatie kwijt.
Alleen omdat mensen het herkennen wil niet zeggen dat het enige waarde heeft. Je kunt je ook afvragen hoe mensen het na zo’n lange tijd nog herkenden. Is dat misschien omdat de Schijf van Vijf in die tijd door je strot geduwd werd en daardoor lastig te vergeten is? Een beetje zoals gebeurde bij het nummer “Take on me” dat flopte toen het voor het eerst uitkwam. Maar nadat er gigantisch veel geld tegenaan gesmeten was ineens een nummer 1 hit werd. Vandaag de dag kent bijna iedereen het nummer wel. Dat maakt het geen goed nummer, net als het de Schijf van Vijf geen goed idee maakt omdat veel mensen het kennen. Wederom een drogredenering overgoten met een lekkere saus van zelfverheerlijking.
Duurzaamheid kwam steeds hoger op de agenda. In 2002 was de eerste echte duurzaamheidscampagne van het Voedingscentrum een feit. De campagne draaide om de herkomst van ons voedsel.
Lokaal bij de boer is het meest duurzaam, al heeft duurzaamheid nogmaals niets met gezonde voeding te maken, maar met ideologie. Dus de relevantie is ver te zoeken. De dingen die door het voedingscentrum als duurzaam aangemerkt worden zijn dit aantoonbaar niet. Groente en fruit dat in kassen verbouwd wordt of ingevlogen wordt vanuit het buitenland is niet duurzaam.
Zeker niet wanneer je het gaat vergelijken qua voedzaamheid van een stuk vlees dat hier in de wei gegraasd heeft. Ik eet veel minder dan toen ik vegetariër was en eet lokale producten nu ik het carnivoordieet volg. Tijdens mijn vegetarische periode ontkwam ik er niet aan producten te eten die de gehele wereld over gevlogen, gevaren en gereden waren. Vlees van een koe die hier in de wei staat is duurzamer dan een avocado uit chili (waarvan je er tig weggooit omdat ze rot zijn) en nog dier- en mensvriendelijker ook.
Vanaf 2006 wil het Voedingscentrum mensen bewust maken van de impact die keuzes die ze maken hebben op de wereld. Met vragen als ‘Weet jij hoeveel ruimte je schnitzel heeft gehad?’ en ‘Weet jij waar je zalmmoot gezwommen heeft?’. Ook op de website kwam duurzaamheid steeds meer aan bod: van keurmerken tot voedselverspilling.
Hier wordt bedoeld dat ze een start maken met het indoctrineren van mensen. Dus “vlees en vis is ongezond en zielig en je maakt Het Klimaat kapot”.
2016: de Schijf van Vijf van nu
De huidige Schijf van Vijf
Meer dan ooit is duurzaamheid verwerkt in deze Schijf van Vijf. Want gezond en duurzaam eten gaan hand in hand.
Gezonde mensen hoeven niet zoveel medicatie te slikken (de farmaceutische industrie is namelijk een gigantisch vervuilende industrie) als ze een dieet volgen dat ze daadwerkelijk voedt en gezond houdt, zoals het carnivoor dieet. Dat zou inderdaad duurzaam zijn. De Schijf van Vijf is niet duurzaam. Qua producten die je eet niet, en niet vanwege de medicatie en supplementen die je moet slikken door dit slechte advies.
Voor het eerst komt er een duidelijk advies voor de maximale vleesconsumptie, het visadvies wordt teruggebracht naar één keer vis per week en er komen nieuwe adviezen voor peulvruchten en noten. Zuivel staat in de Schijf van Vijf, maar we geven aan: neem niet meer dan nodig. Dit alles is in lijn met de het overkoepelende advies van de Gezondheidsraad om minder dierlijk en meer plantaardig te eten. Goed voor jezelf en het milieu!
Desastreuze adviezen en waarom dat zo is kun je in mijn blogs over de afzonderlijke schijven lezen. Deze vind je onderaan het blog terug.
De adviezen richten zich op het voorkomen van chronische ziekten als hart- en vaatziekten, kanker en diabetes type 2. De wetenschap laat heel mooi zien welke voedingsmiddelen daarbij helpen. Zo krijgen noten en peulvruchten een veel grotere rol. Die verkleinen niet alleen de kans op hart- en vaatziekten, maar het zijn ook goede vleesvervangers. Als je eet volgens de Schijf van Vijf krijg je natuurlijk ook alle voedingsstoffen binnen die je nodig hebt.
Dat doet het niet, want er is nooit bewezen dat bepaalde voeding deze ziektes kan voorkomen of dat het niet eten van bepaalde voeding dit veroorzaakt. De wetenschap kan ons hier niet over informeren. Daarom staan er ook nooit bronnen vermeld. Ze vertrouwen erop dat je ze blind gelooft en maken hiermee de wetenschap tot een religie.
Met de huidige icoontjes grijpen we weer terug naar de abstractie van de Voedingswijzer. Want het gaat echt om voorbeelden, er is zoveel meer mogelijk. Grappig feitje: koffie ‘mocht’ altijd al, maar krijgt voor het eerst een eigen afbeelding.
Echt supergrappig inderdaad dat koffie, ofwel kantoorcocaïne, de legale harddrugs van mensen waar ze aan verslaafd zijn, ineens een eigen afbeelding krijgt.
Nog steeds is keuzevrijheid belangrijk. De Schijf van Vijf is op 17 miljoen manieren in te vullen, wat je smaak, voorkeuren of achtergrond ook is. En kleine stapjes doen hun intrede. Elke stap richting de Schijf van Vijf levert winst op, het hoeft echt niet meteen perfect.
Hoe geven jullie keuzevrijheid wanneer jullie mensen indoctrineren dat er bewezen is dat verzadigd vet en vlees slecht voor ons zou zijn? Wanneer je deze leugen overal verspreidt zonder enig bewijs te hebben dat dit zo is. Hoe hebben de mensen die jullie geloven dan keuzevrijheid? Ze hebben de keuze om te eten wat jullie aanbevelen, en zoals we hebben kunnen zien verandert dat naar mate de tijd verstrijkt steeds meer in een veganistisch dieet. Iets wat al aantoonbare schade heeft toegebracht aan mens, dier en milieu.
Deze laatste Schijf van Vijf heb ik uitgebreid in verschillende blogs behandeld, dus als je uitgebreider per schijf wilt lezen waarom wat het Voedingscentrum beweerd niet waar is, verwijs ik je graag hiernaar door.
1. Schijf van Vijf vak: Groente en fruit in de Schijf van Vijf
2. Schijf van Vijf vak vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel
3. Schijf van Vijf vak brood, graanproducten en aardappelen
4. Schijf van Vijf vak Plantaardig vetten in de Schijf van Vijf
5. Schijf van Vijf-vak: dranken
Heb je begeleiding nodig met het carnivoordieet of met het vasten?
Heeft mijn informatie je verder op weg geholpen?
Overweeg dan om een (eenmalige) donatie te doen.
Nederlands 
English 