Planten Bijten Terug Met Sojatoxin, Goitrogenen en Saponinen
Antinutriënten, wat zijn het en welke (schadelijke) gevolgen kan dit hebben op ons lichaam wanneer we dit eten? Mijn man Rick van den Berg heeft al het antinutriënt Oxalaat uitgebreid besproken in een blog. Dit is echter maar één van de vele antinutriënten die er in alle planten zitten. Omdat ik ze niet allemaal in één artikel kan plaatsen heb ik ze allemaal voor je gebundeld in een categorie zodat jullie deze snel via deze link kunnen vinden.
Waar zitten Antinutriënten in?
Antinutriënten zitten in alles wat plantaardig is, dus in granen, peulvruchten, bonen, noten, wortels van planten, bladeren en fruit. Antinutriënten worden door de plant zelf aangemaakt. Waarom ze dit doen kun je lezen in mijn blog waar ik onderzoek of groente noodzakelijk is in ons dieet. In dit blog wil ik het hebben over de antinutriënten sojatoxinen, goitrogenen en saponinen en welke impact deze hebben op onze gezondheid.
Sojatoxine
Soja wordt door o.a. het Voedingscentrum en de WHO de hemel in geprezen als een goede vervanging voor vlees. Je kunt immers volgens hen je eiwitten hier wel uithalen. Aan de hand van artikelen die ik geschreven heb over het Voedingscentrum kun je zien dat wat zij beweren niet kunnen staven met bewijs. Er wordt zelfs beweerd dat sojaolie een gezonde alternatief is voor dierlijk vet(!). Terwijl ik in meerdere blogs heb laten zien dat zaden oliën zeer schadelijk zijn voor je gezondheid.
Wanneer je weet dat we in een omgekeerde wereld leven is het niet verwonderlijk dat deze aangeprezen sojaboon schadelijk blijkt te zijn voor je gezondheid. In de sojaboon zit namelijk een giftig eiwit genaamd “soyatoxine”. Dit zorgt net als lectine voor het samenklonteren (agglutinatie) van rode bloedcellen. Ilka Vasconcelos [PhD], was de hoofdwetenschapper van het team dat sojatoxine ontdekte. Zij sloot haar rapport af door te stellen dat het “belangrijk leek om meer informatie te verzamelen over de voedingswaarde en om manieren te ontwikkelen om eventuele schadelijke effecten tegen te gaan.” Deze studies zijn tot nu toe nog niet gefinancierd….
Goitrogenen
Nog een reden om Soja uit je dieet te schrappen is dat het, naast gierst, van alle groente het hoogste percentage goitrogenen bevat. Wanneer je nog een reden zoekt; soja brengen ook je hormonen uit balans. Wat doen deze goitrogenen? Deze verminderen de productie of de activering van schildklierhormonen. Ze vertragen dus de schildklierfunctie en het vermogen van de schildklier om jodium op te nemen. Wanneer je veel van de onderstaande groente en fruit eet zal de functie van je schildklier aangetast worden. In het beste geval ontwikkel je Hypothyreoïdie; een tekort aan schildklierhormonen. In het ergste geval krijg je een struma of wordt de schildklier vergroot. Goitrogenen blokkeren dus de synthese en het gebruik van schildklierhormonen, wat leidt tot een epidemie van schildklierdisfunctie. Ook saponinen kunnen goitrogenen zijn en de vergroting van de schildklier stimuleren.
Waar zitten goitorgenen in?
| Hoog gehalte | Matig gehalte | Laag gehalte |
|---|---|---|
| Soja | Paksoi | Bamboescheuten |
| Gierst | Broccoli | Perziken |
| Soja melk | Spruiten | Pinda’s |
| Soya olie | Kool | Casave |
| Tofu | Bloemkool | Lijnzaad |
| Tempeh | Tuinkers | Peren |
| Boerenkool/Kale | Pijnboompitten |
|
| Koolrabi | Radijs |
|
| Mosterd | Spinazie |
|
| Mosterdgroenten | Aardbeien |
|
| Radijzen | Zoete Aardappelen | |
| Koolraaprapen |
Saponinen
Drie van de vier planten op aarde produceert Saponinen, ook wel zeepstof genoemd, een stof die de plant beschermt tegen insecten en micro-organismen. Planten willen namelijk niet opgegeten worden. Saponinen smaken aardig bitter, dus vaak wordt dit er voor een groot deel uit geteeld. Mensen houden namelijk van nature niet van bittere smaken en dat is niet zonder reden.
De naam saponinen komt van de zeepkruidplant (Saponaria) vandaan, waarvan de wortel traditioneel als zeep werd gebruikt. Wat kenmerkend is voor saponinen is dat wanneer het in water opgelost wordt het een zeepachtig schuim vormt. Dit is dus het schuim dat je ziet wanneer je bonen of aardappelen aan de kook brengt, maar het is ook het schuim op frisdrank en bier.
Saponinen zijn per definitie toxisch voor koudbloedige dieren. Van dit gegeven wordt in sommige landen bij de zoetwatervisserij gebruik gemaakt. Daar werpen ze delen van saponinen bevattende vruchten of zaden in het viswater waarna de vissen verdoofd aan de oppervlakte komen drijven.
Schade door Saponinen
Saponinen kunnen de normale opname van voedingsstoffen verstoren zoals ijzer en zink. Daarnaast kunnen ze net als lectine de darmwand beschadigen, waardoor schadelijke stoffen de bloedbaan kunnen binnendringen. Een lekkende darm staat volgens sommige onderzoekers aan de basis van auto-immuunziekte en andere chronische aandoeningen.
Lekkende Darm
Het grotere risico bij mensen zou zijn voor het slijmvlies van de darmen. Doordat saponinen zich binden aan cholesterol ontstaan er verwondingen die resulteren in een lekkende darm. Waarschijnlijk is dit effect zwak, maar lectines, glutengliadine en andere antinutriënten richten vergelijkbare schade aan. Kort gezegd de schade stapelt zich op met het eten van toxische groente.
Rode bloedcellen
Saponinen breken ook rode bloedcellen af in een proces dat bekend staat als hemolyse. Deze werking is ook zwak, en je zult het dus waarschijnlijk wanneer je jong bent niet merken. Echter naarmate je ouder wordt neemt het vermogen van het menselijk lichaam om dit soort schade te weerstaan af, samen met een leeftijdsgebonden afname van de kwaliteit van de bloedcelmembranen.
Remmend effect
Saponinen remmen belangrijke enzymen. Één daarvan is succinaatdehydrogenase.
Dit enzym is belangrijk in de citroenzuurcyclus van het lichaam, die goed moeten functioneren als we voedingsstoffen willen opnemen, genezen en groeien. Spijsverteringsenzymen die door saponinen worden verstoord, omvatten trypsine en chymotrypsine.
Goitrogenen
Zoals hiervoor genoemd kunnen saponinen goitrogenen zijn en dus de vergroting van de schildklier stimuleren. Het zijn uiteraard niet saponinen alleen die hiervoor zorgen, vaak wordt er in plantaardig voedsel naast saponinen ook isoflavonen, coumestans, lignanen, gossypolglycosiden en andere bekende goitrogenen gevonden. Ze leveren dus hoogst waarschijnlijk een bijdrage aan schildklieraandoeningen.
Kun je Saponinen verwijderen?
Het antwoord kan kort zijn: Nee.
Het koken, stomen, sauteren van voedsel zal niet veel effect hebben op saponinen, omdat er alcoholextractie nodig is om ze te verwijderen. Wanneer de sojaboon wordt gescheiden in olie en eiwit, blijven de saponinen aan het eiwit plakken, waardoor ze een onvermijdelijk onderdeel zijn in elk sojaproduct behalve sojaolie en lecithine. Soja-eiwitisolaten, die veganistische ‘bodybuilders’ gebruiken, bevat overigens de hoogste niveaus van saponinen van alle sojaproducten. Veganisten eten soja vanwege de eiwitten, en dit brengt dus aardig wat risico’s met zich mee. Wanneer je dit alles in ogenschouw neemt is het niet verwonderlijk dat veel veganisten last hebben van darmproblemen en auto-immuunziektes.
Saponinen verminderen
Doordat saponinen oplossen in water zorgt er dus voor dat je de bitterheid bij bijvoorbeeld bonen kunt verminderen. Dit kun je doen door ze enkele aantal malen achtereen in nieuw, vers water telkens opnieuw weer aan de kook te brengen. Dit is een intensieve spoelmethode, die onder meer in de Japanse keuken wordt gebruikt bij de bereiding van pasta’s van azukibonen, anko. Saponinen dragen grotendeels bij aan het schuim dat naar de top van de pot stijgt wanneer je bonen kookt. Dit schuim kan behoorlijk bitter smaken en moet zorgvuldig worden afgeroomd. Nog beter is het natuurlijk om geen bonen meer te eten.
Fermenteren
Wanneer je groente fermenteert kun je een deel van de schadelijke antinutriënten opheffen. Dit blijkt bij gefermenteerde sojaproducten (sojapasta, sojasaus, miso) het geval te zijn. De gefermenteerde soja bevat minder schadelijke saponinen dan niet-gefermenteerde. Dat is te danken aan het werk van de schimmel aspergillus oryzea. Dus wil je echt perse nog soja eten, eet dan de gefermenteerde variatie én consumeer het met mate.
Big Pharma
Saponinen zijn nuttig voor Big Pharma. Naast dat ze dus op de markt gebracht kunnen worden als cholesterolverlagers (aangezien saponinen zich binden aan cholesterol) heeft de farmaceutische industrie saponinen uitgekozen vanwege hun vermogen om de immuunresponsniveaus van het lichaam te verhogen en is hun voorstel om saponinen aan vaccins toe te voegen.
Saponinen
Saponinen komen voor in peulvruchten (groene linzen) en granen. Zouden granen dan toch niet zo gezond voor ons zijn als dat het Voedingscentrum beweert?
Veel mensen eten de schil van bepaalde groente en fruit op, omdat daar veel van de vitamientjes zouden zitten. In de schil zitten dus ook antinutriënten. In het geval van aardappelen blijkt het geen verstandig idee te zijn om de schil te eten, aangezien de saponinen met name juist in de schil zitten. Ook onrijpe tomaten, peulvruchten en pinda’s lijken alle schadelijk te kunnen zijn.
Waar zitten saponinen in ?
| Van hoog naar laag gehalte saponinen |
|---|
| soja-isolaat |
| alfalfa |
| quinoa |
| witte bonen |
| sojabonen |
| kidneybonen |
| peulvruchten |
| tempé |
| linzen |
| aardappels |
| tofu |
| onrijpe tomaten |
| sojamelk |
| aubergines |
| sperziebonen |
| rijpe tomaten |
BRONNEN:
Nutrition With Judy
Weston A. Price
Sally K. Norton
Dr. Georgia Ede