Planten Bijten Terug Met lectines, salicylaten en Polyfenolen
Antinutriënten, wat zijn het en welke (schadelijke) gevolgen kan dit hebben op ons lichaam wanneer we dit eten? Mijn man Rick van den Berg heeft al uitgebreid de antinutriënt Oxalaat uitgebreid besproken in een blog. Dit is echter maar één van de vele antinutriënten die er in alle planten zitten. Doordat ik ze niet allemaal in één artikel kan plaatsen heb ik ze allemaal voor je gebundeld in een categorie zodat jullie deze snel via deze link kunnen vinden.
Waar zitten ze in ?
Antinutriënten zitten in alles wat plantaardig is, dus in granen, peulvruchten, bonen, noten, wortels van planten, bladeren en fruit. Antinutriënten worden door de plant zelf aangemaakt, waarom ze dit doen kun je lezen in mijn blog waar ik onderzoek of groente noodzakelijk is in ons dieet. In dit blog wil ik het hebben over de antinutriënten lectines, salicylaten en polyfenolen en welke impact deze hebben op onze gezondheid.
Lectines
Net als saponinen zijn lectines te vinden in peulvruchten (bonen, pinda’s, sojabonen). Ook zitten ze in volle granen (tarwe). Je weet wel, die granen die het Voedingscentrum zo aanprijst. Lectines helpen de plant de bacteriën atmosferische stikstof in de wortels te fixeren. Dit helpt de planten om te groeien. Wanneer de planten sterven, maakt dat ze ook nuttig als meststoffen. Sojabonen zijn bijvoorbeeld rijk aan lectines en hebben van oudsher gediend als ‘groenbemester’.
Schade door Lectines
Lectines zorgen voor veel problemen in ons lichaam en deze zal ik dan ook uiteen zetten. Ze kunnen interfereren met de vertering van voedingsstoffen en de opname van calcium, ijzer, fosfor en zink. Lectines overleven de spijsvertering van het maagdarmkanaal. Hierdoor kunnen ze dus de celbekleding in het spijsverteringskanaal binnendringen. Hier richten ze schade aan de darmepitheelcellen en membraanbekleding. Ze veranderen de bacteriële flora en veroorzaken auto-immuunreacties. Een immuunrespons van lectine kan lijken op netelroos, huiduitslag en gewrichtspijn. Ook kunnen ze net als sojatoxin voor het samenklonteren (agglutinatie) van rode bloedcellen.
Lectines Verteren
De enzymen die aanwezig zijn in gefermenteerde voedingsmiddelen kunnen de meeste lectines uitschakelen. Dat geldt ook voor wanneer je voeding die lectines bevat verhit en kookt. Wanneer er echter nog lectines in zitten zullen deze niet door normale spijsverteringsprocessen geneutraliseerd worden. Lectines worden niet gemakkelijk afgebroken door enzymen in de darm. Ten minste 60 procent blijft biologisch actief en immunologisch intact, dit is een gevaarlijke combinatie.
Lectines binden aan de villi en cryptcellen van de dunne darm, waar ze kunnen bijdragen aan celdood, verkorte villi, een verminderd vermogen tot spijsvertering en absorptie, interferentie met hormoon- en groeifactorsignalering en ongunstige populatieverschuivingen tussen de microbiële flora.
Lekkende darm
Het lichaam probeert ten koste van alles de integriteit van de dunne darmwand te behouden. Eiwitten worden normaal gesproken elders voor normale groei en reparatie gebruikt. Nu worden deze toegeëigend voor noodreparaties in het darmkanaal. Ook kunnen de lectines die je via je voeding binnen krijgt door de beschadigde ‘lekkende darm’ reizen naar andere delen van je lichaam. Hier kunnen ze allergische reacties en verstoring van het immuunsysteem veroorzaken. Ook veroorzaken ze een verschuiving in de darmflora, waaronder overgroei door E. coli, streptoccocus en lactobacillus-bacteriën.
Antinutriënt en werken samen
Lectines worden krachtiger in het gezelschap van andere antinutriënten zoals proteaseremmers en saponinen. Meestal is de schade van lectines mild, maar samen met andere antinutriënten is de schade niet alleen additief, maar synergetisch. Het grootste probleem met lectines is dat er veel van gegeten wordt. Het is dus verstandig om de inname van alle lectinerijke peulvruchten te verminderen. En dan met name de soja- en bruine bonen.
GMO en lectines
Wanneer mensen meer en meer genetisch gemanipuleerd voedsel gaan eten kunnen de allergische reacties drastisch toenemen. Bij genetisch gemanipuleerd voedsel worden lectines namelijk gebruikt om de groente beter bestand te maken tegen bijvoorbeeld schimmel, zoals bij de genetisch gemodificeerde tomaten het geval is.
Bedrijfscontrole op Wetenschap
Arpad Pusztai [PhD] toonde in 1998 aan dat de veiligheid van Genetisch gemodificeerd voedsel wellicht toch niet zo veilig was als beweerd werd. Hij liet zien met zijn onderzoek dat ratten die genetisch gemodificeerde aardappelen die lectine van een sneeuwklokjesplant bevatten een onderdrukt immuunsysteem, schade aan de nieren, maag, milt en hersenen opliepen. De reden dat er sneeuwklokjelectine in de aardappel werd ingebracht, was omdat dit een natuurlijk voorkomen insecticide is. De studie is gedaan met ratten, en wij zijn uiteraard geen ratten, maar de uitkomst is wel zorgelijk en zou verder onderzocht moeten worden. Wat deze bevindingen an Dr. Pusztai’s zeker doen is dat ze vraagtekens zetten bij de claims van veiligheid van Monsanto en andere biotechnologiegiganten die enorm profiteren van genetisch gemodificeerde gewassen. Binnen vier dagen werd de vooraanstaande onderzoeker gedwongen om met pensioen te gaan van een baan die hij zesendertig jaar had bekleed bij het Rowett Research Institute in Aberdeen, Schotland. Hoewel twintig wetenschappers, waaronder toxicologen, genetische ingenieurs en medische experts uit dertien landen, het werk van Dr. Pusztai onderzochten en ontdekten dat zijn conclusies gerechtvaardigd waren, wordt de alom gerespecteerde onderzoeker nu als ‘controversieel’ beschouwd.
Salicylaten
Net als bij veel natuurlijke fytochemicaliën van de plant is salicylaat om roofdieren te bestrijden. Meer over deze ontwikkeling kun je lezen op mijn blog Groente: Noodzakelijk of Overbodig? Biologische groente en fruit blijken meer salicylaten te bevatten.
Medicatie en Salicylaten
De salicylaten die in groente en fruit aangetroffen worden zijn niet al te verre chemische neven van de salicylaten die in honderden vrij verkrijgbare medicijnen en geneesmiddelen op recept zitten. De bekendste van deze medicijnen van de salicylaatfamilie zijn aspirine (acetylsalicylzuur), Ben Gay (methylsalicylaat), Pepto Bismol (bismutsubsalicylaat) en Doan’s (magnesiumsalicylaat). Salicylaten worden ook steeds vaker aangetroffen in alternatieve geneesmiddelen en Chinese kruiden, met name in tropische oliën.
Salicylaat Intolerant
Tegenwoordig zijn veel mensen zo salicylaatintolerant dat ze niet alleen bijwerkingen ervaren op medicijnen, maar ook op salicylaatrijke voedingsmiddelen zoals fruit en groenten.
Dit kun je ervaren als allergie-achtige symptomen. Daarnaast kunnen mensen die gevoelig zijn voor salicylaten last hebben van astma, netelroos, neuspoliepen, chronische zwelling en een breed scala aan gastro-intestinale symptomen, waaronder een prikkelbare darm. Salicylaten zijn ook gekoppeld aan een lange lijst van fysieke en mentale symptomen, waaronder – om te beginnen – acne, bedplassen, rusteloze benen syndroom, tinnitus, hyperactiviteit, hoofdpijn, angst, hallucinaties, huilerigheid, wazig zicht, friemelen, slechte adem, lichaamsgeur en zelfs constante honger! Er zijn uiteraard veel andere risicofactoren voor deze klachten, maar bij een deel van de mensen die deze klachten ervaren zijn salicylaatintolerant.
De Boosdoener: Groente en fruit
Hoewel er bij mensen die vatbaar zijn voor ontstekingsreacties meestal wordt geadviseerd om vlees en andere voedingsmiddelen die rijk zijn aan arachidonzuur te verwijderen, kan het dus zo zijn dat de boosdoener voor sommige gezondheidsbewuste mensen fruit en groenten zijn. Onderzoekers in Schotland die vegetariërs versus niet-vegetariërs testten, vonden veel hogere niveaus van salicylaten in de urine van de vegetariërs. Hoewel deze niveaus weer aanzienlijk hoger lagen bij proefpersonen die aspirine gebruikten. De meeste mensen kunnen gemiddelde hoeveelheden salicylaat in voedsel, producten en medicijnen aan zonder nadelige gezondheidseffecten. Mensen met salicylaatintolerantie zijn echter niet in staat om meer dan een bepaalde hoeveelheid salicylaten tegelijk te verwerken. Salicylaten hebben ook een cumulatief effect in het lichaam en bouwen zich in de loop van de tijd op. Sommige mensen kunnen zich dus geweldig voelen wanneer ze voor het eerst beginnen met een rauw veganistisch dieet met veel sap, en later toch salicylaatintolerantie ontwikkelen.
Het verlagen van Salicylaten
De hoeveelheid salicylaten in voedsel kunnen sterk variëren. Rauw en gedroogd voedsel bevat hogere niveaus dan hetzelfde voedsel dat gekookt is. Daarentegen concentreert gekookt voedsel salicylaten in producten zoals sauzen, puree en siropen. Mensen die salicylaatgevoelig zijn, kunnen beter het fruit dik schillen (de gebieden net onder de huid dus ook mee af snijden) en de buitenste bladeren van groenten weg te gooien. Het is ook cruciaal om alleen fruit en groenten te eten die echt rijp zijn.
Fruit en Groent en Salicylaten
Wat fruit betreft zijn alle gedroogde vruchten en de meeste bessen hoog in salicylaat, dit is inclusief de bosbessen die bestempeld worden als een ‘superfood’. Hieronder een tabel met nog meer fruit, groente en oliën die hoog in salicylaat zijn. Oliën zijn om meerder redenen onverstandig om te eten, hierover heb ik ook een aantal blogs geschreven. De enige vruchten met een laag salicylatengehalte zijn banaan, limoen, peer, golden delicious appels en papaja’s.
| Fruit | Groente | (Noten) olie |
|---|---|---|
| Alle gedroogde vruchten | gekookte tomaten | Olijfolie |
| bosbessen | chilipepers | Sesamolie |
| kersen | waterkastanje | Walnootolie |
| sinaasappels | alfalfaspruiten | Kokosolie |
| ananas | broccoli | |
| pruimen | komkommer | |
| druiven | aubergine | |
| perziken | spinazie | |
| nectarines | zoete aardappel | |
| (water)eloen | courgette | |
| grapefruit | asperges (matige hoeveelheid) | |
| appels | bieten (matige hoeveelheid) | |
| bosbessen | wortels (matige hoeveelheid) | |
| aardappelen (matige hoeveelheid) | ||
| champignons (matige hoeveelheid) |
Eliminatie
Het lichaam ruimt binnen een maand tot zes weken de opgeslagen salicylaten op, dus met het volgen van een eliminatiedieet kun je kijken of de gezondheidsklachten salicylaat gerelateerd zijn. Zodra het lichaam opgeslagen salicylaat heeft opgeruimd, zullen de symptomen afnemen wanneer het gaat om een salicylaatintolerantie. Wanneer je salicylaat elimineert uit je dieet moet je dus ook medicijnen vermijden die salicylaten bevatten.
Polyfenolen
Wanneer je gaat zoeken naar polyfenolen, dan vind je artikelen die deze anti-nutriënten aanprijzen om de gezondheidsvoordelen. Pure chocolade, lijnzaadmeel, cacaopoeder, rode wijn, bessen, en veel groenten en fruit bevatten polyfenolverbindingen. Hoewel er van alles beweerd wordt over de mogelijke gezondheidsvoordelen van polyfenolen is dit allemaal niet bewezen. Daarom staan er vaak woorden als mogelijk en waarschijnlijk. Er zijn namelijk studies die aantonen dat hoge doses polyfenolen nierschade, tumorontwikkeling en veranderde schildklierhormoonproductie veroorzaken. Het is vaak zo dat wanneer mensen horen over mogelijke gezondheidsvoordelen ze de voedingsmiddelen of kruiden in grote hoeveelheden dagelijks gaan consumeren. Dat is vaak ondoordacht en in dit geval gevaarlijk.
Soorten polyfenolen
Er zijn meer dan 8000 soorten polyfenolen bekend. Hieronder ga ik er enkele uitlichten.
Isoflavonen
Isoflavonen worden aangetroffen in sojabonen en worden geclassificeerd als fyto-oestrogenen omdat ze oestrogeenachtige effecten kunnen hebben. Het zijn hormoonontregelaars die nadelige effecten hebben op de hormoonregulatie en hormoonveranderingen
Flavonoïden
Flavonoïden maken deel uit van de polyfenolenfamilie. Ze zijn te vinden in thee, koffie en enkele hele planten. Flavonoïden remmen de absorptie van mineralen.
Tannine
Tannine is vergelijkbaar met oxalaten omdat ze ook enzymremmers zijn. Deze antinutriënt is te vinden in thee, koffie, wijnen en peulvruchten. Het meeste komt het voor in de schillen, pitten en steeltjes van druiven. Tijdens het produceren van rode wijn worden de schillen mee gegist in het sap, omdat ze bijdragen aan de kleur en smaak. Zo komt dus ook de tannine in de wijn terecht. Tannine kan ijzerabsorptie verstoren. Oftewel geniet, maar drink met mate als we het over tanninerijke wijn hebben.
BRONNEN:
Nutrition With Judy
Weston A. Price
Sally K. Norton
Dr. Georgia Ede
Heeft mijn informatie je verder op weg geholpen?
Overweeg dan om een (eenmalige) donatie te doen.